سوگ اکولوژیکی یا اندوه زیست محیطی - Ecological grief

تا سه چهار سال پیش سوگ اکولوژیکی یه حس دورنی ناشناخته بوده ولی حالا وارد گفتگوهای عمومی شده و مردم در مورد این احساسشون صحبت میکنند.

گاهی این اندوه از پیوند عاطفی ما با یک مکان خاص می‌آید؛ مثل آنچه امروز در دماوند می‌گذرد و تخریب گسترده‌ای که شاهدش هستیم. گاهی این غم ریشه در ترس از آینده دارد. و گاهی هم، مثل موقعیتی که ما در آن قرار داشتیم، سوگِ از دست رفتنِ بالفعلِ مهم‌ترین منابع آبی زمین است.

این فقط یک احساس شاعرانه نیست دانشمندان آن را چنین تعریف می‌کنند:

«اندوهی که در واکنش به از دست رفتن‌های زیست‌محیطی، چه واقعی و چه پیش‌بینی‌شده، تجربه می‌شود.»

پژوهشگران معتقدند شناخت این اندوه می‌تواند ما را به کنش وا‌دارد، سوگواری برای طبیعت می‌تواند تاب‌آوری اجتماعی-زیست‌محیطی را تقویت کند. جوامع می‌توانند حول آنچه از دست می‌دهند، به هم نزدیک‌تر شوند و از آن محافظت کنند.

در اپیزود سوم از پادکست کوه‌پشت‌کوه درباره تجربۀ سوگ اکولوژیکی هنگام عبور از طولانی ترین یخچال هیمالیا بشنوید.

روایت تصویری اپیزود دو رو در اینستاگرام یا صفحه ویرگول ببینید. 

ما در هتل آخرین عضو بازمانده از اولین سفر اکتشافی به قله اورست، اقامت داشتیم. کسی که بیش از 80 ساله شاهد تغییر زندگی در پای بلندترین کوه جهان توسط گردشگرهاست.حضور کانچا در تمام فضاهای هتل حس میشد و دائم در حال عبادت بود. یک ابزار دست ساز توی دستش بود که به نظر میرسید کاربردش شبیه تسبیه باشه ولی یک مکانیزم چرخشی جالبی داشت.

در اپیزود دو از پادکست کوه پشت کوه بشنوید.

کوه مهم است، آنقدر مهم که در تاریخ ایران زمین به جایگاه والای تقدس رسید. هرآنچه مهم و خوب بود در کوه رخداده است... . کوه ها مهم اند، حداقل از دیدگاه بقای بشر.

کوه ها دارای کالا و خدماتی هستند که بشر چه محل زندگی اش در کوه باشد، چه در جوار و چه در دوردست های مصب رودخانه ای، وابسته به آنانیم، بی کم و کاست.

در ابعاد جهانی با در کنار هم قرار دادن برخی از ارقام شاید بتوان اهمیت کوهستان را بهتر شناخت. ۲۷ درصد از مساحت مناطق کره زمین به کوه ها تعلق دارد. ۱/۱ میلیارد نفر از جمیت جهان در مناطق کوهستانی زندگی می کنند که از این میان ۷۰ درصد این جمعیت در مناطق روستایی زندگی می کنند. بیش از نیمی از آب شیرین مصرفی جهان از مناطق کوهستانی تامین می شود. ۶ نوع از مهم ترین محصولات غذایی از مناطق کوهستانی منشاء گرفتند (سیب زمینی، ذرت، گوجه فرنگی، سیب، جو، ذرت خوشه ای) . ۲۵ درصد از تنوع زیستی خشکی ها و ۲۵ تا از ۳۴ نقاط داغ تنوع زیستی در کوهستان واقع شده اند.
۲۳ درصد از جنگل های جهان در کوهستان قرار دارند. کوه ها آخرین سنگر بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری در این دنیای دگرگون یافته اند.

همان طور که می دانیم بیشتر حجم آب شیرین دنیا از کوهستان تامین می شود و می توان از کوهستان به عنوانِ منشاء اصلی حیات نام برد که حتی زندگی در دشت ها نیز وابسته به آبی است که از ذخایر آب کوهستان جاری می شود و به دشت ها می ریزد. بنابراین، انسان خواه ناخواه از ابتدا به کوهستان وابسته بود.

از اپیزود صفر، براساس مقاله ای از دکتر نیما فرید مجتهدی، پژوهشگر محیط زیست کوهستان 

برای سفرهای کوهنوردی و ماجراجویی—که اغلب در بکرترین و آسیب‌پذیرترین نقاط طبیعی انجام میشن- فشار مستقیم بر طبیعت، جوامع بومی، منابع آب و مسیرهای پرخطر، همزمان وجود داره و باید با درک دقیق و رفتار آگاهانه مدیریت بشن.

کاهش سرعت در تجربه‌گری (Slow Travel) میتونه یکی از این رفتارهای آگانه باشه

بر اساس تحقیقات، سفرهای کوتاه‌مدت و پرفشار نه تنها فرصت تعامل فرهنگی را از بین می‌برن، بلکه بر زیرساخت‌های شهری و منابع طبیعی فشار مضاعف وارد میکنن.

چند راه کار کوتاه میگم ولی هدفم اینه که بهتون سرنخ بدم و ازتون میخوام که شما دقیقتر در موردشون مطالعه کنید.

      تعداد مقاصد سفر را کاهش بدیم؛

     مدت اقامت در هر مقصد رو افزایش بدیم؛

     تعاملمون با بافت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مکان عمیق‌تر کنیم.

از اپیزود یک، براساس مقاله ای از دکتر پیج مک‌کلانهَن